Let me introduce to you

Lieve allemaal,

Twee weken geleden schreef ik mijn laatste verhaaltje hier. Inmiddels heb ik al meerdere reacties gehad over waar mijn nieuwe verhaal blijft. ‘Klopt het dat het al even geleden is?’ ‘Doe es eehm nieuwe update’ ‘Wanneer schrijf je weer een nieuw verhaal?’ of de iets subtielere versie: ‘Ben erg benieuwd naar je volgende verhaal’.
Aangezien ik hier ben om te werken heb ik niet iedere dag tijd om iedereen uitgebreid op de hoogte te houden. Maar ik had beloofd om ongeveer elke twee weken iets te schrijven, dus bij deze ;)

De vorige keer had ik net mijn rondleiding door het ziekenhuis gehad en zou ik beginnen met werken. Nu moet ik de term ziekenhuis even wijzigen. Er zijn maar vijf ziekenhuizen in het land, waaronder één in Banjul, de hoofdstad. Daarnaast zijn er meerdere ‘Health Centres’. Waar ik werk is het ‘Brikama Health Centre’. Er zijn hier meerdere afdelingen, waaronder een ‘Out Patient Department’, ‘Labor Ward’, ‘General Ward’, ‘Hands On Care’ en een ‘Eye Unit’. De OPD is een eerste selectie voor de patiënten, een soort huisarts idee. Hier krijgen ze een behandeling voor thuis mee of worden ze doorgestuurd voor opname. Als ze opgenomen moeten worden gaan ze of naar de General Ward of worden ze, voor de ernstigere gevallen, doorgestuurd naar het ziekenhuis in Banjul. De Hands On Care is de afdeling voor de patiënten met aids.
Ik ben begonnen op de General Ward. Deze bestaat uit twee kinderafdelingen, 18 bedden, een vrouwenafdeling en een mannenafdeling. De zorg hier is anders dan in Suriname of Nederland. De ‘bedzorg’, het wassen en eten geven, komt allemaal voor rekening van de familie. Wat wij als verpleegkundigen moeten doen is de nieuwe opnames een infuus geven, ’s morgens met de artsen de rondes lopen, medicaties toedienen, wondverzorging en af en toe met de ambulance mee naar Banjul voor een doorverwijzing.
De artsen hier zijn ook nog een verhaal apart. Er zijn hier maar een paar artsen uit Gambia zelf, de rest komt uit Cuba. De artsen die hier nu zijn, zijn hier nu vier maanden en blijven zo’n twee à drie jaar. Engels is niet hun sterkste kant. Het is dus een lekkere talenmix van Spaans, Nederlands, Engels en Mandinka (de meest gesproken stamtaal). Doordat ik een andere Engelse uitspraak heb dan de mensen hier, vinden de artsen dit ook een stuk lastiger. Rapporteren doen ze hier niet. De nieuwe opnames worden in een boek geschreven en dat is de rapportage. De statussen van de patiënten liggen onder de matras, hier krabbelen de artsen wat onleesbaars op wat wij vervolgens moeten vertalen naar medicaties die moeten worden gegeven of gestopt.
De diensten hier zijn ook iets anders. Iedereen werkt (behalve ik ;) ) werkt zes dagen per week. De ochtenddienst is van 8.00 uur – 14.00 uur, dan de middagdienst van 14.00 uur – 20.00 uur en dan komt de nachtdienst van 20.00 uur – 8.00 uur. Ik heb voorlopig gezegd geen nachtdiensten te draaien. Over de roosters wordt ook niet moeilijk gedaan. Je werkt eerst een week in de ochtenddienst, dan ga je in de middagdienst en vervolgens in de nacht. Daarna ben je een week vrij en begin je weer van voor af aan. De tijden kunnen nog wel eens afwijken. Volgens sommigen ben ik ‘always early’, maar volgens mij ben ik gewoon op tijd en is de rest gewoon te laat (lees: een half uur tot driekwartier te laat).
Ik heb er nou twee weken op zitten, vier dagen in de ochtenddienst en afgelopen week in de middagdienst. Volgende week begin ik weer vroeg.
In het Health Centre wordt mij regelmatig gevraagd door patiënten, familie van patiënten, collega’s en aanwaaiende mannen, of ik getrouwd ben. Als ik zeg dat ik dat niet ben dan kunnen zij wel mijn ‘Gambian husband’ zijn, hebben ze nog wel een broer waarmee ik kan trouwen of hun zoon is nog beschikbaar. Ik moet echt gaan zeggen dat ik getrouwd/verloofd ben en het met overtuiging weten te brengen zonder daar later op terug te komen.

Afgelopen vrijdag was mijn meest indrukwekkende dag. Om twee uur stond ik paraat en is de afdeling aan mij overgedragen. De boel was een beetje chaotisch, met infusen die moesten worden aangesloten maar die niet voorradig waren en lab-uitslagen waar een dokter voor moest komen. De dokter liet wat op zich wachten en ondertussen was het op de kinderafdeling een groot drama. Een eenjarig jongetje (met een jonger broertje) was overleden. Moeder (natuurlijk) overstuur maar lette daarbij niet helemaal op de nieuwe baby waardoor andere moeders van patiëntjes de baby moesten overnemen. De dokter was er eindelijk en zij moest dus eerst nog het patiëntje officieel doodverklaren, zodat de familie hem kon meenemen. Daarna heeft ze twee patiëntjes, waaronder één met cerebrale malaria (lees: zeer ernstig) en nog een meisje met wat anders doorverwezen naar het ziekenhuis in Banjul. Ik zou met hen mee naar Banjul in de ambulance. Ondertussen vertelde de chauffeur dat er op de OPD nog een doorverwijzing was, dus ik daarheen om de gegevens door te nemen. Iedereen zat/lag ondertussen in de ambulance (lees: Nissan jeep). Voor iedere patiënt mag er één escort mee. We stonden op het punt te vertrekken toen er een taxi kwam aanrijden. Er werd een vrouw uitgetild met een hoofdwond en allemaal schaafplekken en een gebroken been (dit kan ik met zekerheid zeggen aangezien haar voet een kwartslag gedraaid op haar onderbeen stond en wat losjes bungelde…) Met spoed hier dus de dokter bij gehaald voor een doorverwijzing. De vrouw had een ongeluk gehad met een brommer en de chauffeur van de brommer was er ook, maar die was er niet ernstig aan toe. Er moest eerst nog een politierapport geschreven worden omdat het een ongeluk was, maar de dokter zei ze moet ‘now, now, now’. De schaafplekken werden schoongemaakt en het been werd gespalkt. Spalken gebeurd op de volgende manier: we nemen een kartonnen doos. Scheuren daar twee kanten vanaf, buigen deze een beetje en binden we vast met verband om het been. Kleine notitie: de patiënt heeft geen enkele vorm van verdoving gekregen.
Uiteindelijk konden we weg. Vijf patiënten, vier escorts, één chauffeur en ik. Het eerste stukje om op de grote weg te komen is als op een marktdag over de Vismarkt rijden. Daarna vol gas (80 km/uur) en sirenes aan konden we ervandoor.
Halverwege ging één van de patiënten, 18 jaar, hoge bloeddruk en pijn op de borst, liggen en het leek of hij wou gaan slapen. Dit leek mij niet zo’n heel goed plan, maar aangezien ik dit niet in het Mandinka kan zeggen en alleen de chauffeur Engels sprak, was dit best lastig. Bijna bij Banjul aangekomen kwamen we de escorte van de president tegen. Dat houdt normaal gesproken in dat iedereen van de weg af moet zodat de president er met zijn 15 zwaarbewapende auto’s met volle vaart langs kan scheuren. Ambulances mogen blijven rijden, maar deze weg was te smal dus we moesten een kleine omweg nemen. Uiteindelijk bij het ziekenhuis aangekomen drie van de patiënten bij de eerste hulp afgeleverd. De chauffeur zou de twee kinderen naar de kinderafdeling brengen en me daarna weer ophalen, maar aangezien de mensen daar de verwijsbrief niet konden lezen moest ik alsnog naar de kinderafdeling om de achtergrondinformatie van de kinderen door te geven. Toen konden we eindelijk beginnen aan het uur terug rijden naar Brikama.
Terug op de afdeling was het een kwestie van de laatste dingen afronden en de dienst weer overdragen naar de nachtdienst. Weekend.

Zaterdag (soms zondag) is het wasdag. Alles wordt dan met de hand gewassen. Zelfs mijn schoenen en slippers ontkomen niet aan een grondige wasbeurt. Het is best zwaar werk om alles met de hand te wassen, mijn vingers zijn het in elk geval niet gewend :(. Mansata doet het zwaarste werk, ik mag alles uitspoelen. Mijn witte kleren krijgen een extra wasbeurt, er gaat dan wat blauwe verfstof bij het water in zodat het wit ‘een mooie kleur krijgt’. Van mij mag het eigenlijk wel gewoon wit blijven…
Nadat de was klaar was, gingen Mansata en ik naar een ‘naming ceremony’, Bakary was er al. Bij een tante van Bakaray (één van de vele, geen idee of het echte familie is) was deze ceremonie. Het is gebruikelijk om een week na de geboorte van een kind een feest te geven waarbij een geit/schaap geslacht wordt. Als je het niet kan betalen, mag het ook nog best na één, twee of drie jaar of zolang het duurt voordat je genoeg geld hebt. Geen idee hoe oud het kind nu is, maar het was groot feest. Allemaal vrolijk geklede vrouwen die weer op trommels aan het slaan waren en aan het dansen. Het dansen blijft hier verwonderlijk. Ongegeneerd wordt er met de (dikke) konten en borsten heen en weer geschud. Aangemoedigd door de omstanders met luid geklap. De mannen waren volgens mij ergens buiten de compound.

Morgen ga ik met Mansata naar de markt om daarna samen te koken. Het koken gaat hier wat anders dan ik gewend ben. Veel ingrediënten zijn mij (nog) onbekend en koken op houtskool doe ik normaal gesproken alleen als ik ga bbq-en. Ik zal mijn uiterste best doen om de lekkerste recepten te leren koken zodat ik ze thuis ook kan maken voor de liefhebbers.

Ondertussen ben ik nog druk bezig om Madinka te leren. Ebrima (het broertje van Bakary) komt bijna dagelijks langs om mij nieuwe woorden te leren. Daarnaast leer ik hem wat Nederlandse basis beginselen. Uitspraak is voor ons beiden best lastig. Voor mij zijn de ‘nb’ en ‘mb’ klanken het lastigst en voor hem de ‘g’ (‘it makes me vomit’), de ‘h’ en de ‘r’.
Mijn naam vinden de meeste mensen hier dan ook lastig om uit te spreken, vooral mijn achternaam, daar bakken ze helemaal niets van. Daarom heb ik op veler verzoek een ‘Gambian name’ gekozen. Laat ik mij even voorstellen: Isatou Jatta. In Gambia zijn een aantal standaard voor- en achternamen. Isatou vond ik de leukste en Jatta is de achternaam van Mansata. Bakary was het hier niet helemaal mee eens, hij vond dat ik zijn achternaam moest nemen. Feminist als ik ben, kies ik de naam van de vrouw ;)

Van de vorige keer hebben jullie nog het volgende filmpje tegoed:
http://www.youtube.com/watch?v=_AhLppy9mXU&feature=youtu.be
Foto’s van de Naming Ceremony:
https://picasaweb.google.com/108893391345692379527/NamingCeremony#

Dat was het weer voor nou. Tot de volgende keer!

Liefs
Isatou